Çocukluk'ta Ağız Bakımı

0-2 yaş arası
İlk temizlik doğumdan hemen sonra başlar. Her beslenmeden sonra, bebeğin dişetleri, 0-2 yaş diş fırçası veya temiz bir tülbent veya gaz bezi ile silinmelidir.
İlk diş/dişler çıktıktan sonra da günde iki kez fırçalanır ve dişetleri silmeye devam edilir.
Biberon çürükleri oluşmaması için, geceleri ve uyku sırasında biberon verilmemelidir. Biberon çürükleri şekerli besinlerin uzun ve sık alınmasıyla oluşur. Bunu önlemek için biberona su doldurulabilir. Bebeği, 12. aya kadar emzirmek de biberon çürüklerini önlemektedir.
Emzik veya biberon kesinlikle şeker, bal, vs gibi gıdalara batırılıp verilmemelidir. Gece son beslenmesinde şekerli gıdalardan kaçınılmalıdır.
Çocuklar 6-8 aylık olduklarında ilk süt dişlerini çıkarmaya başlarlar Çocuğun ilk diş hekimi ziyareti, bu sıralarda, yani 6-12 ay arasında olmalıdır
Süt dişleri 2,5-3 yaşlarında tamamlanır. Alt ve üst çenede, 10′ar adet olmak üzere toplam 20 süt dişi vardır. 10-12 yaşına kadar ağızda kalırlar.
Süt dişler nasılsa düşecek diye gerekli önemin verilmemesi, çocuğun genel sağlığında ve sürekli dişlerinde bir çok probleme yol açar. Beslenme bozuklukları, diş çarpıklıkları ( Ortodontik sorunlar ) vs gibi.

Fluor
Çocukların dişlerinin sağlıklı olabilmesi için, gelişme döneminde, gıdalardaki ve içme sularındaki fluor miktarı da önemlidir. Diş hekiminiz bu durumu değerlendirerek, fluor tableti verebilir. Fluor dişleri çürüğe karşı dirençli hale getirir. Altı aydan küçüklere fluor verilmez. Aşırı fluor alınması da kalıcı dişler üzerinde beyaz lekelere ( Fluorosis ) yol açabilir.

Parmak emme
İki yaşına kadar çocukların parmak emmesi normaldir. Çocuklar genellikle bu alışkanlıklarından kendileri vaz geçerler. Baskı yapmak yerine dikkatini başka yere çekmeye çalışmak doğru olacaktır. Sürekli dişler çıktıktan sonra da ( 6-7 yaş) bu alışkanlık devam ediyorsa diş hekimine başvurmak gerekir.
Çocukları 2.yaşlarında ikinci dişhekimi muayenesine götürmek uygun olacaktır.

3-6 yaş arası
Bu dönemde süt dişlerine fissür örtücü (fissür sealant) uygulanması yararlıdır.
Azı dişlerinin çiğneme (üst) yüzlerindeki girinti çıkıntılara fissür adı verilmektedir.
Bu girinti çıkıntılar bazı çocuklarda çok derindir. Derin fissürler yemek artıklarının toplanmasına ve bakteri üremesine uygun bir zemin oluştururlar.
Böyle dişleri olan çocukların süt dişlerindeki ve 6 yaşında çıkardıkları sürekli birinci azı dişlerine ışıkla sertleşen fissür örtücüler sürülür.
Dişte bir aşındırma yapılmadığı için tamamen ağrısızdır ve kolay uygulanabilir.
Böylece fissür çürükleri önlenmiş olur. Fissür örtücü uygulanmış dişler çürümez diye bir şey yoktur. Başka yerlerden, özellikle diş aralarından çürük oluşabilir. Süt dişlerinin yapısı, çürüklerin hızla gelişmesine çok uygundur. Daha çürük fark edildiğinde bile, mikroplar dişin canlı dokusuna ulaşmış olabilir. Kanal tedavisi gibi uzun ve çocuğunuz için zor olabilecek işlemlerden kaçınmanın yolu altı ayda bir dişhekimi kontrolü, sizin kontrolünüz ve iyi bir diş fırçalama olacaktır.
Bu dönemde ağızda en önemli şey, birinci sürekli azıların en son süt dişlerinin arkasından çıkmasıdır. Bu dişler genellikle süt dişi sanılır ve anne babalar tarafından yeterli önem verilmez. Oysa tüm ömür boyu ağızda kalacak dişlerdir.

7- 12 yaş arası ( Karışık Dişlenme )

Çocukların süt dişlerinin dökülmeye, sürekli dişlerin çıkmaya başladıkları dönemdir.
Çocuğun dişlerini etkili fırçalayıp fırçalamadığını kontrol edilmelidir. Bu dönemde diş ipi kullanabilirler.

Gençlik Periodontitisi (Periodontosis, Juvenil Periodontitis ):
Bu yaş döneminde görülen, çok ciddi bir dişeti hastalığıdır. Az görülür. Birinci sürekli azılar ve ön keserler bölgesinde ciddi kemik erimelerine neden olur. Mutlaka diş hekimi müdahelesi gerekir.

Diş Kazaları:
Yine bu yaş dönemi en çok diş kazalarının görüldüğü dönemdir. Dişler kırılabilir (Özellikle ön üst keserler),

ya da tümüyle yerinden fırlayabilir.

Diş kırılmışsa, parçaları da diş hekimine götürmek yararlıdır. Eğer diş tümüyle yerinden fırlamışsa, kron bölümünden tutarak, hafifçe yıkanır. Diş, diş hekimine götürülürken, süt içinde ya da çocuğun yanak ve dişleri arasına taşımak gerekir. Bu süreçte, hızlı davranmakta yarar vardır.

Yer Tutucular:
Süt dişleri zamanından önce çekilirse, çekim boşluğuna komşu olan dişlerin, çekilen diş boşluğuna ilerlemesi sonucunda, alttan çıkan sürekli dişler için yer kalmayabilir. Bu durumda alttan yeni gelen sürekli dişler normal diş dizisinde yer alamazlar. Bu da çarpıklıklara ve pahalı ortodontik tedavilere yol açabilir. Bu nedenle erken çekilmek zorunda kalınan süt dişi boşluklarına aşağıda şekilde görüldüğü gibi yer tutucular yapılmasında yarar vardır.

13- 18 yaş Arası

Ergenlerde de çürük çok hızlı yayılarak diş sinirine ulaşır. Bu yüzden diş bakımı çok önemlidir. Kafalarının çok karışık olduğu bir dönem olması nedeniyle de diş bakımını erteleyebilirler. Ev dışında da kullanabilecekleri diş fırçalarının çantalarında olması yararlıdır.
20 yaş dişleri ya da akıl dişleri de bu dönemde çıkmaya başlar. Mutlaka çekilmeleri gerekmez. Eğer; sürekli iltihaplanıyorsa, ağızda çıkması için yeterli yer yoksa ( bazı kişilerin çeneleri dişlerine göre küçüktür ), diş çevresi temizlenemiyorsa, yanak ve dişetlerine travmatik etkide bulunuyorsa çekimine karar verilir.

Pirsing :
Dudak ve dile takılan pirsinglerin diş ve dişetlerinde ciddi komplikasyonlara yol açtığı bildirilmektedir. Dilde hissizlik, tat kaybı, konuşma bozukluğu, dişlerin ve dişetlerinin yaralanması, kanama gibi durumlara sıkça rastlanmaktadır. Ayrıca, pirsingin bakterilerin tutunması için de uygun yüzeyler oluşturduğu bilinmelidir.